Warmtevisie gemeente Voerendaal – doe maar (g)een warmtenet!

Tekst: Christian Nederlof.
Het wordt een lijvig stuk, dus ga er maar even voor zitten.

De officiele warmtevisie oftewel “Transitievisie warmte” van de gemeente Voerendaal laat nog even op zich wachten. Misschien herinnert u zich nog de gemeentelijke enquête ‘MoVe2030’, of enkele nieuwsberichten in De Limburger over de bodemonderzoeken die het afgelopen jaar zijn uitgevoerd in onze gemeente. Voor de resultaten en uitwerking hiervan hebben we nog wat geduld nodig. 

Vooruitlopend op de warmtevisie voor Voerendaal kunnen we echter al een kleine opsomming maken van de te verwachten plannen en u voorbereiden op hetgeen op ons af komt.

Om de meest dringende vraag alvast te beantwoorden: Nee we moeten niet verplicht van het gas af!
Het streefjaar om van aardgas af te gaan ligt pas in 2050. Tot die tijd kunt u nog gerust een nieuwe gasketel ophangen en verslijten.
Het kan ook anders, en waarschijnlijk ook voordeliger. Dus, als een jaarlijkse besparing van minimaal 600 euro voor u klein bier is, lees dan vooral niet verder.

Maar is het dan verstandig om voorlopig maar eens niets te doen, en de kat uit de boom te kijken? Dat is een heel andere vraag, want verwarmen met aardgas zal in de toekomst alleen maar duurder gaan worden ten opzichte van de alternatieven. De energiebelasting op gas stijgt al jarenlang en dat zal waarschijnlijk door blijven gaan. De kostprijs van gas is recentelijk sterk gestegen, na een eerdere daling vanwege de achterblijvende vraag door de coronapandemie. Verschillende oorzaken zorgen voor een onzekere en onduidelijke gasmarkt op het moment (om  maar te noemen: Russische levering, Nordstream 2, Lage voorraad, Lage Nederlandse productie, Groei economie wereldwijd).

Bij gemeenten die al een warmtevisie hebben gepresenteerd bestaat de voorkeursstrategie veelal uit de keuze van warmtenetten. Overal waar dat kan, zoals in steden en dorpskernen. In het concept van de Regionale Energie Strategie voor Zuid Limburg wordt gehint op die aanpak. Op het plaatje van figuur 1 ziet u dit weergegeven. De Gemeente Voerendaal houdt deze gedachte nu tegen het licht en gaat haar bevindingen in de Transitievisie Warmte vast leggen. De kans is groot dat er een heel ander beeld naar voren komt.

Voorbereiden op kansen

De Omslag wil u alvast voorbereiden en mee nemen in de ontwikkelingen. Met u van gedachten wisselen over de mogelijkheden en kansen die de komende tijd voorbij komen. We maken in deze nieuwsbrief een snel overzicht van de verschillende mogelijkheden. In de komende tijd zullen we dieper op de materie ingaan en kunnen we nuances aanbrengen.

Warmtenetten

Een warmte net is als een centrale verwarming voor de wijk, buurt of dorp. Het net wordt door een leverancier aangelegd in de stoep en elke woning krijgt een aftakking. Met warmtenetten kunnen potentieel grote en snelle stappen gezet worden in het reduceren van het gasverbruik en bijbehorende CO2 productie. Het voordeel voor bewoners is dat ze hier erg weinig voor hoeven te doen. Een warmtenet wordt aangeboden als een ‘all-inclusive’ pakket. Nadelen van zo’n service zijn de hoge jaarlijkse kosten (vastrecht, aansluitbijdrage en huur van de afleverset).
Aan deze vaste kosten bent u jaarlijks makkelijk 700 euro kwijt zonder daadwerkelijk warmte te hebben gebruikt. De warmte zelf is dan wel weer relatief goedkoop. Vooral oude, slecht geïsoleerde woningen of monumenten, met een hoog warmtegebruik, zullen van zo’n warmtenet kunnen profiteren.

All Electric

Het alternatief van een warmtenet is een individuele oplossing. Elke woning zijn elektrische warmtepomp. Dat kan een beter en voordeliger alternatief zijn, maar dan moet u, meer dan bij een warmtenet, zelf actie ondernemen!
Voor het bedrag dat u in 15 jaar kwijt bent aan een warmtenet kunt u waarschijnlijk wel een elektrische warmtepomp laten plaatsen, welke na 15 jaar vrolijk door draait en daardoor uiteindelijk veel voordeliger is. Zeker als u de warmtepomp combineert met zonnepanelen.
Probleem is natuurlijk dat je een flinke voorfinanciering moet doen!

Warmtenetten in de publieke opinie.

Waarom worden warmteneten vaak gezien als een duurdere en minder aantrekkelijke optie? Hiervoor zijn meerdere redenen: Ze zijn praktisch zonder uitzondering een monopolie, vergund voor lange periodes van 15-40 jaar, vanwege de hoge investeringen en het beperkte rendement.
De complexe en dure installaties moeten zorgen voor de juiste temperatuur, op de juiste tijd en op de juiste plaats. Liefst ook net zo betrouwbaar als het gas of elektranetwerk. Er zijn onvermijdelijk transportverliezen, waardoor op meerdere plekken bijgestookt moet worden (ja, soms met gas of biomassa).
Dit maakt het niet per definitie de meest duurzame oplossing voor de korte termijn.
Op langere termijn biedt het aantappen van diepe geothermie echter kansen, mits drink- en bronwater kwaliteit gewaarborgd kunnen worden. Wellicht dat we in Voerendaal daar baat bij hebben. De kans is echter klein.

Een andere steen des aanstoots van warmtenetten is het ‘niet-meer-dan-anders‘-principe (NMDA). Dit principe geldt voor particuliere afnemers en is vastgelegd in de Warmtewet. Dit houd in dat de leveringskosten voor warmte zijn gebaseerd op een HR++ gasketel die in 15 jaar wordt afgeschreven en jaarlijks wordt onderhouden. Kort door de bocht: De prijs van de warmte is direct gekoppeld aan de gasprijs én de (stijgende) energiebelastingen. Dit betekent dat een warmtenet eigenlijk nooit voordeliger zal zijn dan zelf een gasketel laten hangen. Om een warmtenet een eerlijkere kans te geven zal deze koppeling losgelaten moeten worden. In de praktijk zitten enkele warmtenetten al onder de maximale tarieven, maar ze blijven relatief duur.

Alternatieven:

Electrische Warmtepomp

Maar er zijn méér opties mogelijk die eerder kans op financieel voordeel bieden. Buiten de dorpskernen zal een aansluiting op een warmtenet sowieso niet haalbaar zijn. De hybride of volledig elektrische warmtepomp is eenvoudiger toe te passen dan u wellicht denkt. Met enkele eenvoudige isolatiemaatregelen redt een warmtepomp het vaak al, zeker ook omdat de warmtepomp de hele dag aanstaat om het huis op een comfortabele temperatuur te houden. Het belangrijkste daarbij is niet de isolatie van een woning, maar of er voldoende warmteafgifte is met maximaal 40°C, dus met grote of speciale radiatoren en/of vloerverwarming. Andere voorwaarden zijn een plaats aan de muur of in de tuin voor de buitenunit en dat u niet overgevoelig bent voor geluid. Bijkomend voordeel is dat 30% of meer van het eigen elektraverbruik direct van eigen zonnepanelen gebruikt kan worden, zonder te hoeven salderen (ongeacht nieuwe regels). Om de investering te kunnen doen zijn er verschillende voordelige financieringsmogelijkheden via bijvoorbeeld het Nationaal Warmtefonds, uw hypotheekverstrekker of de ‘Duurzaam Thuis’-regeling van de Provincie Limburg.

Lokaal Warmtenet

Een lokaal warmtenet, voor een rijtje vergelijkbare huizen of deel van een wijk, is in de nabije toekomst wellicht ook een goed alternatief, naar Deens voorbeeld. Zo kan een mogelijk probleem met ruimte of geluid worden opgelost. Onze coöperatie moedigt dit alternatief aan en kan helpen indien nodig.

Burger bepaalt

Uiteindelijk wordt de keuze voor toekomstige warmte bepaald door de omwonenden, zowel direct als indirect: Als er al veel bewoners een individuele oplossing hebben gekozen zal het niet lonen om een (prijzig) warmtenet aan te leggen; als er geen actie ondernomen wordt of mogelijk is, blijft alleen een warmtenet over als oplossing. De intentie voor een warmtenet zal zeker bestaan en bijvoorbeeld beginnen met de grootste energiegebruikers in de kern van Voerendaal: winkelcentrum en appartementen, sporthal en zwembad, school, gemeentehuis, recente (sociale) nieuwbouwwijken (Tenelenweg, Veldje). Zo zou een warmtenet langzaam maar zeker uit kunnen breiden tot aan 2050, als de gebouwen geschikt zijn voor het lage temperatuur warmtenet van Mijnwater. Verplicht zal het niet zijn, maar uiteindelijk zal zelfs een warmtenet voordeliger worden dan individueel aardgas bijven gebruiken.

Isoleren

Welk scenario er ook voor Voerendaal komt:. De meeste woningen in Voerendaal zijn voorlopig nog niet geschikt voor de transitie. Eenvoudigweg omdat ze niet voldoende geïsoleerd zijn en te veel warmte verloren gaat door kieren en tocht.

Isoleren en kierdichting zijn daarom voor álle woningen in Voerendaal de eerste stappen om te besparen op de jaarlijkse kosten. En CO2.  De investeringen zijn laag, de opbrengsten hoog.

Bedenk: Pas als een woning goed is geïsoleerd en de ramen zijn voorzien van modern isolatieglas ontstaat er de vrije keuze voor het beste en voor u voordeligste alternatief voor verwarmen met gas.

Vervolg: Webinars!

In volgende nieuwsbrieven gaan we dieper op de verschillen in. Want vroeg of laat komt ook bij u de vraag: Mijn ketel is 20 jaar oud, wat moet ik doen?
Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel, schroom dan niet om deze per email of via de contact pagina te stellen. We proberen zo een verzameling te maken van de meest gestelde vragen , die we in een interactief Webinar kunnen behandelen. We worden daar allemaal slimmer van!

Afkortingen

Zoals in elk vak worden er ook in de warmtevisie veel afkortingen gebruikt. Onderstaand een korte invoering in de meest gebruikte afko’s en hun betekenis:

W/W-warmtepomp – Water/Water-warmtepomp, deze haalt zijn warmte uit de omgeving (grond, oppervlaktewater, PVT-paneel) door middel van een ‘brine’-water gedragen warmtewisselaar, die de warmte vervolgens naar het CV-water ‘pompt’. Aan brine-water zijn middelen toegevoegd waardoor het water niet zal bevriezen tot ver onder 0°C.

L/W-warmtepomp – Lucht/Water-warmtepomp, deze haalt zijn warmte uit de buitenlucht en ‘pompt’ deze naar het CV-water.

L/L-warmtepomp – Luch/Lucht-warmtepomp, deze haalt zijn warmte uit de buitenlucht en ‘pompt’ deze naar de binnenlucht.

HR++ gasketel – Hoog Rendements gasketel welke onder genormaliseerde omstandigheden 107% van de energetische onderwaarde van de aardgasverbranding kan bereiken.

WP-boiler – warmtepompboiler die warm tapwater bereid door warmte uit de binnenlucht of ventilatieafvoer te halen en in de boiler te ‘pompen’.

IR-verwarming – verwarmingspanelen die verwarmen door het uitstralen van infrarood-golven.

WKK – warmte/krachtkoppeling, oftewel gelijktijdige opwek van elektriciteit en warmte uit verbranding van gas, olie, of biomassa.

WKO – warmte en koude opslag: geintegreerd warmtesysteem waarbij 2 waterbronnen worden gebruikt voor de opslag van winterkou en zomerwarmte om te gebruiken naar behoefte. Voor grote systemen is het belangrijk dat de hoeveelheid energie voor koelen en verwarmen in balans zijn.

CO2 – koolstofdioxide gas dat vrijkomt bij verbranding (van gas, olie of biomassa). Dit is een broeikasgas, net als lachgas (N2­O) en methaan (CH4, hoofdcomponent aardgas).

1 gedachte over “Warmtevisie gemeente Voerendaal – doe maar (g)een warmtenet!”

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Binnenkort:

Aankomende evenementen

Blijf op de hoogte!

Meld u aan voor onze nieuwsbrief en voorkom dat u het laatste nieuws mist.

Meest recente berichten

Vragen of opmerkingen?